Lăng mộ Quận công Nguyễn Hữu Hào tọa lạc trên một ngọn đồi thoáng đãng tại Đà Lạt. Suốt một thời gian dài, lăng mộ có ít người ghé thăm, nằm hoang vắng, phủ đầy cỏ dại.

Đà Lạt có rất nhiều điểm đến thú vị và hấp dẫn. Nếu là một người yêu thích tìm hiểu về lịch sử nước nhà, chắc hẳn bạn sẽ không bỏ lỡ các địa điểm tham quan như Dinh Bảo Đại, Biệt điện Nam Phương Hoàng hậu,... Bài viết sẽ đưa bạn đi tìm hiểu một nơi hết sức thú vị - lăng của Quận công Nguyễn Hữu Hào. Lăng tọa lạc ở ngọn đồi phía Tây Nam Tp. Đà Lạt. Lăng nằm trên đường Vạn Thành, cách ngã ba Cam Ly khoảng 150m. Để lên đến lăng, bạn đậu xe ở gần cổng rồi đi bộ lên 158 bậc thang. Khung cảnh hữu tình nơi đây sẽ khiến bạn không hề có cảm giác hụt hơi.

Ông Nguyễn Hữu Hào là cha của Nam Phương Hoàng hậu. Ông sinh ra ở Gò Công, thuộc tỉnh Tiền Giang. Sinh thời, ông là một đại điền chủ rất giàu có ở đất Nam kỳ. Vào năm 1928 gia đình ông Nguyễn Hữu Hào đã có hơn 1.000 mẫu ruộng. Đến tuổi lập gia đình, ông cưới bà Lê Thị Bình - con gái của đại điền chủ huyện sĩ Lê Phát Đạt. Vốn là một người yêu vùng đất cao nguyên, gia đình ông đã di chuyển đến Đà Lạt và khai hóa các mảnh đất ở đây, xây dựng hoặc mua lại nhiều biệt thự. Vợ chồng ông Nguyễn Hữu Hào sinh được 2 cô con gái, trong đó có một người được gả cho Vua Bảo Đại, chính là Nam Phương Hoàng hậu.

Những ngày cuối đời, vợ chồng ông Nguyễn Hữu Hào chỉ sống ở Đà Lạt mà rất ít khi trở về quê hương Gò Công. Khi bắt đầu lâm bệnh nặng và biết sẽ khó qua khỏi, ông có nguyện vọng sau khi qua đời sẽ được chôn cất tại Đà Lạt. Khu lăng mộ Nguyễn Hữu Hào được xây dựng liên tục trong vòng 4 năm. Đây là một công trình kiến trúc công phu và uy nghi, tráng lệ được Vua Bảo Đại và Hoàng hậu Nam Phương cho khởi công xây dựng làm nơi yên nghỉ cho Cha Mẹ của mình.

Trước đây, khu lăng mộ này được rất ít người biết đến lăng mộ được che phủ bởi rừng thông xanh ngát, thế nên rất ít người để ý đến. Mãi đến sau năm 1990, khu di tích này mới được giao cho một đơn vị du lịch trông coi và tiến hành cải tạo, trùng tu.

Khu lăng mộ được xây dựng bề thế, uy nghi trên ngọn đồi rộng 4ha, xung quanh bao phủ bởi rất nhiều hàng thông cao sừng sững. Điều đầu tiên khiến bạn ấn tượng bởi công trình này chính là chiếc cổng lăng với 4 trụ biểu cao, trên đỉnh gắn hình bông sen và hai con chó ngao cách điệu. Lối lên lăng được xây dựng thẳng tắp từ cổng đi vào với độ dốc thoai thoải, gồm tổng cộng 158 bậc thang dẫn đến lăng mộ. Hai bên lối đi vào là những hàng thông mọc ngay ngắn, bên cạnh đó, cỏ dại và rong rêu cũng phủ lên những bậc thang, tạo nên một sự hoang vu nhưng rất trang nghiêm.

Trước khi bước đến lăng mộ, bạn phải đi qua một sân tế, sau đó dẫn lên sân chầu bằng 13 bậc và xuống bằng một lối khác cũng có 13 bậc. Để vào chính lăng phải tiếp tục qua 20 bậc nữa, đây cũng là lối lên xuống duy nhất. Mộ ông Nguyễn Hữu Hào và bà Lê Thị Bình được tạc bằng đá xanh nguyên khối với nhiều hoa văn công phu thể hiện quyền uy, sự giàu có. Hai ngôi mộ được đặt song song cạnh nhau trong một tòa lăng được xây dựng theo lối kiến trúc phảng phất dấu ấn cung đình Huế. Lăng mộ có mái vòm và cây thánh giá trên đỉnh. Trên khu lăng mộ của ông Nguyễn Hữu Hào hiện còn hai văn bia được tạc trên đá xanh do hai người con gái của ông tạo lập nhằm truy niệm công đức sinh thành của đấng thân sinh.

Trong khoảng thời gian gần đây, khu lăng mộ này được nhiều người biết đến hơn thông qua các trang mạng xã hội, đặc biệt là giới trẻ. Ít ai ngờ rằng gần trung tâm thành phố lại có một di tích lịch sử gần như bị bỏ quên. Cỏ dại và rong rêu đã phủ ngập tràn những bậc thang, tường đá. Khi được biết đến, nhiều du khách vô cùng ấn tượng và nhất định phải tìm đến thăm khu lăng mộ Quận công Nguyễn Hữu Hào.